W XIX wieku lekarze używali mleka do transfuzji krwi



Dziś nawet nie pomyślelibyśmy o wykorzystaniu mleka do zabiegów medycznych, a co dopiero do transfuzji krwi - ale w krótkim okresie historii substancja ta była rzeczywiście używana jako substytut krwi. Odkąd ludzie zaczęli się ranić, istniało zapotrzebowanie na substytuty krwi, a według niektórych zapisów, hiszpańscy konkwistadorzy badający "Nowy Świat" podobno zaobserwowali, jak Inkowie w Peru przeprowadzali już transfuzje krwi. Jeśli to prawda, choć dowody są cienkie, byłby to najwcześniejszy przykład tego typu procedury w kronikach historycznych. Dopiero bowiem gdy William Harvey opisał obieg krwi w 1616 roku, eksperymenty z substytutami krwi - niektóre bardziej dziwaczne niż inne - stały się w Europie normą.

Na przykład lekarz i chirurg Richard Lower z Royal Society w Londynie przeprowadził w 1666 r. transfuzję krwi między dwoma psami, używając gęsiego pióra do połączenia tętnicy jednego z żyłą szyjną drugiego. Rok później Jean-Baptiste Denis, francuski lekarz, przeprowadził w 1667 roku pierwszą w pełni udokumentowaną transfuzję krwi między zwierzętami a ludźmi.

Pacjentem był nastoletni chłopiec, któremu podano dwadzieścia jednostek krwi w celu leczenia gorączki. Zgodnie z medycyną Hipokratesa, dominującą w tamtych czasach, był to standardowy zabieg mający na celu usunięcie rzekomych zanieczyszczeń z organizmu, ale leczenie to, co zrozumiałe, osłabiło chłopca. Denis przetoczył krew z tętnicy szyjnej jagnięcia do żył chłopca. Chłopiec przeżył i jego stan się poprawił, ale jagnię nie.

Nadzieje z transfuzją krwi były takie, że może ona nie tylko poprawić dolegliwości fizyczne i wyeliminować choroby, ale nawet zmienić osobowość odbiorcy i wyeliminować zaburzenia psychiczne. W większości przypadków jednak procedura skutkowała jedynie śmiercią, co ostatecznie doprowadziło do Edyktu Châtelet z 1668 roku, który zakazał transfuzji krwi i spowodował, że procedura została zapomniana na prawie półtora wieku. Dopiero na początku XIX wieku procedura przeżyła krótkie odrodzenie, kiedy to położnik James Blundell wykonał transfuzję przy użyciu strzykawki zawierającej zdefibrynowaną krew (krew pozbawiona fibryny), aby zapobiec tworzeniu się skrzepów. Chociaż było to udoskonalenie w stosunku do wcześniejszych prób, procedura nie przyjęła się, ponieważ zapobieganie krzepnięciu krwi i skłonność pacjenta do umierania czyniły ją nieatrakcyjną. Następnie, w połowie XIX wieku, naukowcy wpadli na nowy pomysł: po co właściwie przetaczać krew, skoro można przetaczać coś innego? Dlaczego nie mleko?

Lepiej powiedzieć niż zrobić... W 1854 roku lekarze James Bovell i Edwin Hodder wstrzyknęli ludziom mleko podczas epidemii cholery w Toronto w Kanadzie. Zainspirowała ich praca Denisa, który nie tylko przetaczał swoim pacjentom krew jagnięcą, ale także wstrzykiwał mleko różnym zwierzętom, naiwnie wierząc, że drobne cząsteczki oleju i tłuszczu w mleku zostaną przekształcone w białe krwinki. Bovell i Hodder wierzyli, że mleko przynajmniej pomaga w regeneracji białych krwinek, i o dziwo, ich pierwszy pacjent, któremu podano taką transfuzję mleka, przeżył i poprawił się jego stan zdrowia - ale kolejnych pięciu pacjentów zmarło.

Mimo to uważano, że zabieg ten jest bezpiecznym i uzasadnionym substytutem krwi, a transfuzje mleka stały się popularną metodą leczenia, zwłaszcza w Ameryce Północnej. Wielu lekarzy pozostało jednak sceptycznych, a duża liczba zgonów wśród leczonych nią pacjentów sprawiła, że metoda ta szybko popadła w niełaskę.

W latach 80. XIX wieku mleko zostało ostatecznie zastąpione przez wlewy soli fizjologicznej jako substytut krwi, a następnie, na przełomie wieków, po odkryciu przez Karla Landsteinera pierwszych trzech grup krwi ludzkiej, wprowadzono bezpieczną i skuteczną metodę transfuzji krwi. Dziś transfuzje krwi są powszechną i standardową procedurą medyczną. Transfuzje ratują życie i są często podawane osobom, które doznały znacznej utraty krwi w wyniku urazów, operacji lub porodu. Stosuje się je również w wielu metodach leczenia takich chorób jak hemofilia, niewydolność nerek, a nawet rak.

---

Amon
www.strefa44.pl
www.strefa44.com.pl